Niets Gladstrijken in een DeelGenootschap

“Ik heb het gevoel dat we met z’n allen onder een glazen stolp zitten” zei ze een jaar geleden tegen me. Ze is de initiatiefnemer van een centrum dat een groep professionals in de zorg onder één dak brengt.

Leider in verwarring

Ze was op dat moment pas twee jaar onderweg met haar team, maar ze was alle plezier allang kwijt. Ze durfde het nauwelijks hardop te zeggen. Het voelde alsof het team een blok aan haar been was geworden. Door de loyaliteit van ‘al die lieve mensen’, wilde ze daar niets over zeggen. Ze merkte op dat ze steeds vaker de bestuursvergaderingen ontweek en dat ze er naar verlangde om er uit te stappen.

Daar werd het alleen maar erger van. De teamleden voelden haar terugtrekkende beweging haarfijn aan en eisten des te nadrukkelijker haar aanwezigheid op. “Je toont geen leiderschap” was het verwijt. En daar reageerde zij dan weer op met uiterlijke excuses en de belofte dat ze haar leven zou beteren. Maar ze voelde innerlijk de afkeer groeien. Ze kwam steeds verder in de knel en vroeg me om haar te ondersteunen om een ‘way out’ te vinden.

Voor de draad ermee

Stapje voor stapje zijn we vanaf dat moment gaan oppakken wat er moest worden aangekeken en ondertussen bouwden we voorzichtig het DeelGenootschap op. Dat had consequenties in alle onderlinge relaties. De initiatiefneemster bevond zich in het midden van de groep als een naaf in een wagenwiel. Alle relaties moesten stuk voor stuk worden ontvlecht en opgehelderd. Geen makkelijke weg want schaamte over het achterhouden van haar eerlijkheid speelde naar iedereen. En keer op keer moest ze een ‘coming out’ aangaan over wat ze nou eigenlijk werkelijk voelde.

Dat bracht een zeer belonend proces op gang want naarmate de initiatiefneemster vorderde met het blootleggen van de onderstroom, hoe meer er in de groep als geheel aan het licht kwam. Er is zo veel wat mensen geneigd zijn om voor elkaar verborgen te houden: uit bescherming; uit onvermogen om dingen zonder lading te zeggen; uit angst om niet geaccepteerd te worden; uit vrees dat de ander niet tegen kritiek kan; enzovoort.

Het is heel behulpzaam om mensen er steeds toe uit te nodigen om meer mededeelzaam te worden over wat er nu eigenlijk écht wordt gevoeld. En het is ook fijn om iemand in de groep te hebben die een dergelijke rol goed past en die mensen helpt om zich meer expliciet uit te gaan spreken.

Gewoontes doorbreken

Het opbouwen van het DeelGenootschap is óók een kwestie van het doorbreken van gewoontes in het denken over besluitvorming. Je moet de tent toch besturen?! Er moet toch verantwoordelijkheid worden genomen voor ons allen?! Er is een massa aan voorbeelden te vinden in het dagelijks taalgebruik die wijzen op innerlijke beelden. Je hoort gewoonte getrouwe zinnetjes waarmee mensen uitdrukking geven aan de overtuigingen en verwachtingen die ze koesteren ten aanzien van besturen en beslissen. Meestal zijn die dingen impliciet en onbewust. En, heel belangrijk, je strijkt daarmee al die onderhuidse onderlinge issues weg uit te aandacht.
Je hoort de zinnetjes tevoorschijn komen in de ellenlange vergaderingen. Ze worden als gemeenplaatsen uit de kast gehaald wanneer er onhelderheid is en dan lijkt het alsof iedereen het opeens met elkaar eens is maar in feite blijft de onhelderheid gewoon even onhelder. Je hoort het in de uitspraken van mensen die leunen in de energie van anderen, in de taal van mensen die heimelijk de gezamenlijke koers willen bepalen zonder dat openlijk te erkennen, in de woordkeuze van mensen die dingen buiten zichzelf neerleggen, enzovoort. Via de besluitvorming, beschermen mensen hun plek in de relaties. Het staat wezenlijke verbinding in de weg. En dat kabbelt voort zolang niemand vraagt; “wat zég je nu eigenlijk?” Het klinkt vaak uiterst normaal en onschuldig wanneer iemand beweert dat iets ‘altijd en overal zo & zo gaat’, of dat iets ‘heel normaal is’ maar dat is het natuurlijk nooit zomaar. Oude gewoontes over besluitvorming zijn de sluipmoordenaars voor de creatieve energie in een groep. Dát is in een DeelGenootschap wel anders.

Niets gladstrijken

Inmiddels gaat het met onze initiatiefneemster en dit team bijzonder goed. Er wordt niets meer gladgestreken en mensen voelen de ontspanning die komt met de toegenomen eerlijkheid. Oude gewoontes over besluitvorming en zeggenschap worden consequent uit het dagelijkse reilen en zeilen omhoog gevist en bewust gemaakt. De DeelGenoten hebben nu dan ook veel meer het gevoel in waarheid met elkaar te relateren.

Wel zijn wel een paar mensen vertrokken. Het DeelGenootschap brengt je met je aandacht bij de kreukels. Soms ook bij een breukvlak, waar je ook echt mensen kunt verliezen die niet meegaan. Het is heel belangrijk dat je niet doet alsof er een vanzelfsprekende continuïteit is. Het aangaan van een DeelGenootschap is een beproeving. Het is evenzeer belangrijk dat je niet doet alsof de ander bij jouw initiatief ‘op de proef’ is. Het is noodzakelijk dat de ander beseft dat hij op de proef is bij zichzelf. Alleen zo ontstaat een groep die meer is dan een verzameling onderhuidse redetwisters.

Wil je meer weten over deze nieuwste vondst in organisatieland dan kun je op 3 oktober hier terecht.