markt La Favril

Collectief bezit heeft de toekomst in handen

Dag 29, Fresnoy-le-Grand, Frankrijk

Als je de berichtgeving over de Krui-tocht hebt gevolgd, zul je termen als ‘collectief bezit’ en ‘coöperatie’ tegen zijn gekomen. De Krui-tocht ziet deze organisatievormen als een antwoord op veel problemen. Maar wat houden ze eigenlijk in?

Privébezit als probleem

In het hedendaagse Westen is het idee van privébezit bijna heilig. Bezit is beter beschermd dan mensenrechten zoals een dak boven je hoofd en eten op je bord. Mede daardoor kan er leegstand bestaan terwijl er woningnood is, en voedselverspilling terwijl mensen honger hebben.

Privébezit betekent namelijk dat je zeggenschap over iets hebt en over het profijt wat je daaraan kunt ontlenen. Zo kun je veel geld aan iets verdienen waar je helemaal niks voor hoeft te doen, behalve het te bezitten. Degenen zonder bezit worden op hun beurt uitgesloten van gebruik, zeggenschap en profijt. Dit is een sterke voedingsbron voor ongelijkheid.

De ‘commons’ als antwoord

Het lijkt misschien vanzelfsprekend dat we het zo doen, maar in andere tijden en op andere plekken wordt het heel anders gedaan. Bijvoorbeeld volgens het idee van de ‘commons’, in het Nederlands ook wel ‘de meent’ genoemd. De meent slaat op zaken die van de gemeenschap zijn. Het wordt ‘gemeente’ is hier bijvoorbeeld van afgeleid. Collectief bezit en coöperatief bestuur volgen de principes van de ‘commons’.

Bij de ‘commons’ worden grondstoffen en zaken die het collectief aangaan, ook door het collectief beheerd. Niet één persoon is de eigenaar van iets, zoals een stuk grond, maar een gemeenschap samen. En wat blijkt? Dan winnen de belangen van de gemeenschap én de aarde het van persoonlijk gewin. 

Twee voorbeelden die tot nu toe bij de Krui-tocht zijn langsgekomen:

Community Land Trust (CLT) Brussel

In een CLT is een gemeenschap (Community) samen bevoegd voor het beheren (Trust) van een stuk land. De Brusselse CLT zet zich in voor betaalbare huisvesting. Dat doet ze door de grond in collectief eigendom te brengen van de CLT en daarop appartementen met een prijsplafond te bouwen. 

De bewoners zijn wel eigenaar van hun woning, maar niet van de grond. Deze is dus voor altijd bevrijd van marktwerking. Ook mogen bewoners bij vertrek hun appartement niet voor de hoofdprijs verkopen aan de hoogste bieder, maar gaan ze voor een sociaal bedrag naar de volgende bewoner. Omdat de leden uit de gemeenschap samen beslissen, staat het collectieve belang voorop. Op deze manier zijn er voor altijd betaalbare woningen in Brussel!

BEES coop

BEES coop

BEES coop

BEES coop is een coöperatieve supermarkt waarbij alle 1500 leden samen eigenaar zijn. Dat betekent dat zij de koers bepalen en zorgen voor het dagelijks reilen en zeilen. Geld is een middel om de boel draaiende te houden, maar winst is geen doel an sich. Daardoor krijgen andere waarden alle ruimte. Bij BEES coop staan duurzaamheid en solidariteit centraal. 

Producenten worden niet tegen elkaar uitgespeeld, maar krijgen een eerlijke prijs voor een eerlijk product. Deze producten zijn veelal lokaal en duurzaam, waardoor ook de aarde eerlijk wordt behandeld. Omdat er geen druk is om de zakken van aandeelhouders te vullen, kunnen de leden voor een goede prijs hun eigen winkelmandjes volladen. En als je bij de kassa een zakcentje over hebt, kun je een dakloze stadsgenoot een douche cadeau doen.

Met de toekomst in collectieve handen, ziet die er goed uit. Voor ons en de aarde.